Klassieke speelkaarten van plastic
Schutjassen: Typisch Fries kaartspel
- Geplaatst op
- door Dempsey Cappelle |
- Kaartspelletjes
Schutjassen is een kaartspel dat nog steeds erg populair is in Friesland, Drenthe en bepaalde delen van Utrecht. Het wordt gespeeld met twee spelersparen en kan worden vergeleken met Kruisjassen, maar met dat verschil dat spelers kaarten geschut (= tegengehouden) mogen worden. Hiermee lijkt het ook wel op de klaverjas versie ‘kraken’.
Spelregels Schutjassen
Het spel wordt gespeeld met vier spelers en per twee, waarbij je partner schuin tegenover je zit. In totaal zijn er 32 kaarten in het spel (de 7, 8 ,9, 10, boer, vrouw, heer, aas van elke kleur). Het spel wordt gespeeld zoals bij Kruisjassen waarbij zoveel mogelijk punten wordt behaald. Het is de bedoeling om minstens 100 punten te halen.
Bij Schutjassen gaat het spel nog iets verder. Na het bepalen van de troef kan een team ´schutten´. Dit doet het wanneer het denkt in de ronde 100 punten te behalen door ´Schut´ te roepen. Tijdens het spelen zelf kan de tegenpartij dit contract overnemen door zelf ´Herschut´ te roepen als het denkt zelf 100 punten te behalen. Juist schutten levert extra punten op.
Voorbereiding
Voor een spel wordt er altijd afgesproken tot hoeveel punten er wordt gespeeld. Meestal is dit tot elf punten. De kaarten worden verdeeld over de vier spelers. De deler deelt de laatste kaart zichtbaar en neemt deze vervolgens in de hand. De soort kaart bepaald de troef.
Spelverloop Schutjassen
Tijdens het spelen moet er altijd kleur bekent worden. Kan dit niet, dan mag er getroefd worden, maar dat is niet verplicht. Als je van de troef de boer opgooit, dan is de slag altijd van jou. Dat is ook bij troef negen het geval, tenzij de troef boer er ook ligt.
Schutten
Nadat de kaarten zijn gedeeld en troef is beslist kan een van de teams Schutten. Dit doet het wanneer het denkt meer dan 100 punten te halen. Tijdens het spel kan de tegenpartij gaan ´herschutten´ als het zelf denkt 100 punten te behalen.
Bij een aanvullend bod ´Tout´ kunnen de oorspronkelijke Schutters het contract alsnog overnemen.
Bij zowel Schutten als Herschutten kunnen de tegenstanders opgeven om een groter puntenverlies te vermijden. In dat geval wordt een nieuw spel gestart.
Roemen
Voordat de eerste slag wordt gespeeld, kunnen spelers hun kaarten roemen.
- Carré: 4 boeren - 200 punten
- Carré: 4 azen, heren of dames - 100 punten
- Straat van 5 in dezelfde bloem - 100 punten
- Straat van 4 in dezelfde bloem - 50 punten
- Straat van 3 in dezelfde bloem - 20 punten
- Stuk (heer / vrouw van troef) - 20 punten
Je mag meerdere soorten roem tegelijk roemen, maar kaarten mogen slechts onderdeel uitmaken van één roem (met uitzondering van stuk). Stuk mag je tijdens het spelen melden, bij het opgooien van de eerste of de tweede kaart van stuk. Daarna is het te laat.
Roemen van een straat gebeurt door het aantal kaarten te benoemen en de hoogste kaart. Bij een Carré moet je wel specifiek zijn, een Stuk hoeft dan weer niet geroemd te worden.
Na de eerste slag moeten de kaarten getoond worden om goedgekeurd te worden als roem. Enkel de hoogste roem is geldig. Heeft de tegenpartij een hogere roem, dan is enkel die van hen dus toegelaten.
Is er in totaal meer dan 100 roem gedeclareerd, dan wordt de roem achteraf als extra gewonnen hand meegeteld (indien er wordt gewonnen) en dus niet tijdens het spelen.
Geen van beide teams haalt 100 punten
Haalt geen van beide teams op het einde de 100 punten, dan wordt er opnieuw gedeeld en verder gespeeld om te zien wie alsnog als eerste de 100 punten haalt.
Score Schutjassen
Na een beurt krijgt een team 1 punt per 100 behaalde punten in het spel. Over het algemeen wordt gespeeld tot 11 punten die worden bijgehouden met streepjes op een boom. De punten tijdens een beurt worden als volgt verdiend:
Tijdens het spel
Iedere kaart heeft een bepaalde waarde:
- Aas: 11 punten (zowel als troef, als zonder troef)
- Heer: 3 punten (zowel als troef, als zonder troef)
- Vrouw: 2 punten (zowel als troef, als zonder troef)
- Boer: 20 punten als troef, 2 zonder troef
- 10: 10 punten (zowel als troef, als zonder troef)
- 9: 14 als troefkaart, 0 zonder troef
- 8: 0 punten (zowel als troef, als zonder troef)
- 7: 0 punten (zowel als troef, als zonder troef)
Wie de laatste slag haalt, krijgt 5 extra punten.
Punten bij Schutten
Als de Schutters het spel winnen, winnen ze 200 punten. Is de tegenpartij onder de Jan (minder dan 50 punten), dan winnen ze zelfs 300 punten.
Behalen de Schutters geen 100 punten, dan krijgt de tegenpartij 100 punten of 200 indien ze geen 50 punten behaalden.
Als de Herschutters winnen, dan krijgen ze 400 punten. Zijn de Schutters onder Jan, dan is dit zelfs 500 punten.
Als de Herschutters geen 100 punten halen, dan winnen ze altijd 500 punten.
Nadat er ´Schut´ is geroepen mag de tegenpartij ook opgeven. Dit zorgt ervoor dat ze 100 punten krijgen.
Nadat er ´Herschut´ is gezegd, mogen de Schutters opgeven. Dit levert de Herschutters 300 punten op.
Wanneer de oorspronkelijke Schutters het contract weer overnemen van de Herschutters wordt het spel 900 punten waard.