Klassieke speelkaarten van plastic
Pandoeren: Tactisch kaartspel voor denkers
- Geplaatst op
- door Dempsey Cappelle |
- Kaartspelletjes
Pandoeren is een oud kaartspel dat gelijkenissen vertoont met Kruisjassen. In tegenstelling tot deze voorgaande wordt het nog maar in enkele provincies gespeeld. Vooral in Noord-Holland en Utrecht. Het wordt gespeeld in partnerschap, maar de verhoudingen en wie de partner wordt, liggen nooit vast.
Spelregels Pandoeren
Pandoeren wordt altijd met vier spelers gespeeld. In tegenstelling tot bij Kruisjassen heb je geen vaste teamgenoot en verandert deze per ronde. Voorafgaand aan een ronde wordt geboden om hoeveel slagen en punten je kunt binnenhalen. De hoogste bieder mag tevens ook uitkomen en kan punten behalen. De tegenstander zullen dit trachten te voorkomen. Het is dan ook de bedoeling dat je samen met je medespeler het geboden spel wint.
Pandoeren wordt met 33 kaarten gespeeld. De zogenaamde piketkaarten (7 tot Aas) en Harten zes als 33e kaart.
Delen
Ieder speler komt aan de beurt om te delen. Dit gebeurt met de klok mee. In totaal zijn er 33 kaarten in het spel waarbij iedere speler evenveel kaarten krijgt. Tijdens het delen krijgt iedere speler eerst vier kaarten. Vervolgens wordt een kijkkaart op tafel gelegd en worden nogmaals vier kaarten per speler gedeeld.
Bieden Pandoeren
Het bieden is een belangrijk onderdeel in het spel Pandoeren. Het wordt gedaan nadat de kaarten zijn gedeeld. De speler links van de deler mag als eerste een bod uitbrengen of passen. Daarna volgt de speler met de klok mee. Een speler die past, mag op een later moment alsnog een bod uitbrengen. Een bod moet echter altijd hoger zijn dan het voorgaande bod. De fase van het bieden loopt door tot drie achtereenvolgende spelers hebben gepast. De speler met het hoogste bod moet het geboden spel spelen. Hij mag hiervoor de kaart op tafel inruilen met een kaart uit zijn hand.
Afhankelijk van het geboden spel wordt het gespeeld met een teamspeler en/of troef. Dit zijn de mogelijke spellen (van laag naar hoog):
- 120, 130, 140 - 1 punt. De bieder mag troef kiezen en de Aas van een kleur die hij niet heeft. Heeft hij alle azen, dan mag hij een Heer kiezen. De speler die deze kaart heeft wordt onrechtstreeks gekozen als zijn medespeler, al maakt deze zijn identiteit niet bekend tot de eerste slag wordt gespeeld. Als het team van de Bieder minstens zoveel punten halen als het gespeelde bod, winnen ze en behalen ze elk één punt.
- Piccolo- 3 punten. Bij Piccolo speelt de hoogste bieder alleen tegen de andere drie spelers. Hierbij moet hij de eerste slag halen, maar al de rest verliezen. Hij mag tevens ook troef kiezen.
- Misère - 3 punten. De bieder mag geen enkele slag halen. Hij speelt alleen en mag ook troef kiezen.
- 150, 160 - 2 punten. Idem als bij 120, 130, 140 maar met een hoger geboden aantal punten.
- Kereltje - 2 punten. De hoogste bieder kiest de troef. De speler die de boer van de troefkleur in handen heeft, wordt zijn medespeler. Samen moeten ze alle slagen halen.
- Zwabber - 2 punten. In Zwabber komt er geen troef aan te pas. De hoogste bieder kiest een Aas (of een Heer als hij alle azen heeft). De speler met de gekozen kaart wordt de partner. De bieder moet de eerste 4 slagen zelf halen. Verder moet hij samen met de hulp van zijn partner ook de andere vier slagen halen.
- 170, 180, 190 - 3 punten. Idem als bij 120, 130, 140 maar met een hoger geboden aantal punten.
- Solo zwabber - 5 punten. In Solo zwabber is er eveneens geen troef en speelt de hoogste bieder alleen. Hij moet op zijn eentje alle slagen halen.
- Piccolo Ouvert - 6 punten. Idem als bij Piccolo. Alleen leg de bieder de kaarten uit zijn hand nu open op tafel nadat hij de eerste kaart van de tweede slag heeft gespeeld.
- 200, 210, 220 - 4 punten. Idem als bij 120, 130, 140 maar met een hoger geboden aantal punten.
- Misère Ouvert - 6 punten. Idem als bij Misère. Alleen leg de bieder de kaarten uit zijn hand nu open op tafel nadat hij de eerste kaart van de tweede slag heeft gespeeld.
- Stil Praatje - 9 punten. De hoogste bieder kiest de troefkleur en speelt alleen. Nadat hij de eerste kaart van de eerste slag heeft gespeeld, moeten alle speler hun kaarten open op tafel leggen. De bieder moet alle slagen verliezen.
- Pandoer - 5 punten. Net zoals bij de puntenboden mag de bieder troef bepalen en een Aas (of Heer) kiezen. De speler die deze kaart heeft wordt zijn medespeler. Vervolgens moet hij en zijn team alle slagen halen.
- Pandoer +20, 40, enz - 5 punten. Idem als bij Pandoer, maar daarbij moeten de bieder en zijn partner ook nog eens x aantal punten halen uit Roem en Stuk (zie puntentelling).
- Praatje - 4 punten. Bijna identiek als Stil Praatje maar met het verschil dat de drie spelers mogen overleggen hoe ze het plan van de Bieder kunnen verstoren. Na de tweede kaart van de eerste slag moeten ze echter opnieuw zwijgen. Ook hier moet de bieder alle slagen verliezen.
- Privé - 6 punten. De bieder speelt alleen, maar mag wel de troefkleur bepalen. Hij moet alle slagen halen.
Spelverloop Pandoeren
Nadat het bieden is afgerond mag de hoogste bieder als eerste een kaart op tafel leggen. Dit wordt de gevraagde kleur genoemd. Er wordt met de klok mee gespeeld. Degene met de hoogste kaart op tafel wint de slag en mag vervolgens als eerste uitkomen.
Volgorde van de kaarten
Bij de niet-troef kaarten is de Aas de hoogste kaart en de zeven (of zes bij harten) de laagste.
Bij de troefkaarten is de Boer de hoogste kaart, gevolgd door de Negen. Verder wordt de volgorde wel gevolgd zoals bij de niet-troefkaarten.
Spelregels bij het spelen van een slag
Er moet altijd gevolgd worden indien het kan. Kan dit niet, dan is troeven niet verplicht. De enige uitzondering hierop is dat de Boer in troefkleur (jas) nooit verplicht gespeeld moet worden. Ook niet als troef de gevraagde kleur is.
Puntentelling Pandoeren
Er zijn drie verschillende manieren om punten te scoren: bij Slagen, Roem en Stuk.
Slagen
Bij troefkleur: Boer(20), 9(14), Aas(11), Heer(3), Vrouw(2), 10(10), 8(0), 7(0), 6(0)
Bij niet-troefkleur: Aas(11), Heer(3), Vrouw(2), Boer(1), 10(10), 9(0), 8(0), 7(0), 6(0).
Roem
Roem staat voor de kaartencombinaties die je als speler in je hand kan hebben.
- 3 opeenvolgende kaarten in 1 kleur: 20 punten
- 4 opeenvolgende kaarten in 1 kleur: 50 punten
- 5 opeenvolgende kaarten in 1 kleur: 100 punten
- 4 Vrouwen: 100 punten
- 4 Heren: 100 punten
- 4 Azen: 100 punten
- 6 opeenvolgende kaarten in 1 kleur: 120 punten
- 7 opeenvolgende kaarten in 1 kleur: 140 punten
- 8 opeenvolgende kaarten in 1 kleur: 160 punten
- 4 Boeren: 200 punten
Voor de volgorde geldt die van de niet-troefkleur.
Wordt er gespeeld om een puntenbod, dan moet de bieder meteen na de eerste kaart van de eerste slag melden hoeveel roem hij heeft. De roem van zijn medespeler telt eveneens mee in de puntentelling.
Heeft een tegenspeler beter roem in handen, dan kan hij de roem proberen te annuleren. Dit kan door te vragen naar de hoogste waardes bij opeenvolgende kaarten. Zijn de waardes gelijk, dan bepaalt de kleur van de kaart welke de hoogste roem heeft. Van hoog naar laag: schoppen, harten, ruiten, klaveren.
Heeft de medespeler van de bieder alsnog hogere roem dan de speler die heeft geannuleerd, dan is de roem bij beide spelers alsnog geldig. Tenzij de vierde speler ook hier weer de roem annuleert.
Stuk
Indien de bieder of zijn medespeler de Heer en de Vrouw van troef in zijn hand heeft, dan mag hij dit melden wanneer hij de tweede ervan speelt. Dit is 20 punten waard en kan niet worden geannuleerd.
Winnaar Pandoeren
Punten in het uiteindelijke spel Pandoeren worden verdiend door het succesvol volgbrengen van de geboden spelen. Indien een bieder erin slaagt het spel te volbrengen, krijgt hij en zijn medespeler het aantal punten dat het spel waard is. Indien niet: dan krijgen ze beide minpunten. Er wordt gespeeld tot een speler een vooraf bepaald aantal punten heeft behaald.